ટ્યુબરક્યુલોસિસ (ટીબી) એ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ બેક્ટેરિયાથી થતો ચેપી રોગ છે. તે મુખ્યત્વે ફેફસાંને અસર કરે છે. ટીબી વૈશ્વિક સ્તરે એક ગંભીર આરોગ્ય પડકાર છે અને ભારતમાં વધતા જતા કેસ આરોગ્ય ક્ષેત્ર પર દબાણ લાવી રહ્યા છે.
ટીબી વિશે જાગૃતિ વધારવા અને તેને રોકવા માટે લોકોને જાગૃત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે 24 માર્ચે વિશ્વ ટીબી દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. ટીબીની સારવાર શક્ય છે પરંતુ જો તેના લક્ષણો પર સમયસર ધ્યાન આપવામાં ન આવે તો ટીબીનો ચેપ વધે છે અને તે જીવલેણ બની શકે છે. ટીબીના લક્ષણો ઓળખો જેથી તેની સમયસર સારવાર કરી શકાય.
ટીબીના લક્ષણો શું છે?
ટીબીના મુખ્ય લક્ષણોમાં વધુ પડતી ખાંસી, કફ, ખાસ કરીને સાંજે તાવ, છાતીમાં દુખાવો, વજન ઘટવું અને ભૂખ ન લાગવી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
યોગ દ્વારા ટીબીના મુખ્ય લક્ષણો ઘટાડી શકાય છે અને ટીબીને નિયંત્રિત કરી શકાય છે. અહીં તમને ફેફસાંને મજબૂત બનાવવા અને ટીબીથી બચવા માટે કેટલાક અસરકારક આસનો વિશે જણાવવામાં આવી રહ્યું છે.
વજ્રાસન
વજ્રાસનનો નિયમિત અભ્યાસ ટીબીના લક્ષણો ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. પેટની સમસ્યાઓમાં તેનો ઉપયોગ ફાયદાકારક છે. આસનનો અભ્યાસ કરવા માટે, તમારા ઘૂંટણ પર બેસો અને શરીરનું વજન એડી પર રાખો. કરોડરજ્જુ સીધી રાખીને, તમારા હાથ તમારા ઘૂંટણ પર રાખો. ધીમા, ઊંડા શ્વાસ લો અને થોડીવાર માટે આ મુદ્રામાં બેસો.
પશ્ચિમોત્તાનાસન
આ આસન ટીબીના લક્ષણો ઘટાડવામાં ખૂબ જ ઉપયોગી માનવામાં આવે છે. રક્ત પરિભ્રમણ સુધારવા માટે પશ્ચિમોત્તાનાસનનો અભ્યાસ પણ ફાયદાકારક બની શકે છે. આ કરવા માટે, મેટ પર બેસો અને તમારા પગ આગળ ફેલાવો. તમારા હાથ ઉંચા કરીને, ધીમે ધીમે આગળ ઝૂકો અને તમારા પગના અંગૂઠા પકડવાનો પ્રયાસ કરો. માથાને ઘૂંટણની નજીક રાખો અને 20 થી 30 સેકન્ડ સુધી આ સ્થિતિમાં રહો.
ચક્રાસન
ચક્રાસનની પ્રેક્ટિસ પેટની ચરબી ઘટાડવા, દૃષ્ટિ સુધારવા તેમજ ટીબીના લક્ષણો ઘટાડવામાં ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. આ કરવા માટે, તમારી પીઠ પર સૂઈ જાઓ અને તમારા બંને હાથ અને પગને સીધી રેખામાં રાખો. હવે તમારા ઘૂંટણ વાળો અને બંને હાથ પાછળની તરફ લઈ જાઓ. બંને પગ પર વજન મૂકતી વખતે તમારા કમરને ઉપરની તરફ ઉંચો કરો. પછી તમારા વજનને બંને હાથ પર રાખો અને તમારા ખભાને ઉપર ઉઠાવો. તમારા શરીરને જમીન પરથી ઉંચુ કરતી વખતે, તમારા હાથ અને પગ સંપૂર્ણપણે સીધા રાખો.
