કેન્દ્ર સરકારે ડુંગળીની નિકાસ પર લાદવામાં આવેલી 20 ટકા ડ્યુટી સત્તાવાર રીતે દૂર કરી દીધી છે. આ નિર્ણય ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૫ થી અમલમાં આવશે. મહેસૂલ વિભાગે ગ્રાહક બાબતોના વિભાગની ભલામણ પર આ સૂચના જારી કરી છે. આ પગલાથી ડુંગળીના નિકાસકારોને ઘણી રાહત મળવાની અપેક્ષા છે.
ડ્યુટી શા માટે લાદવામાં આવી?
છેલ્લા કેટલાક સમયથી, સરકારે સ્થાનિક બજારમાં ડુંગળીની ઉપલબ્ધતા જાળવવા અને કિંમતોને નિયંત્રિત કરવા માટે કડક પગલાં લીધાં છે. આમાં નિકાસ જકાત, લઘુત્તમ નિકાસ ભાવ (MEP) અને થોડા સમય માટે સંપૂર્ણ નિકાસ પ્રતિબંધનો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રતિબંધ ૮ ડિસેમ્બર ૨૦૨૩ થી ૩ મે ૨૦૨૪ સુધી લગભગ ૫ મહિના સુધી અમલમાં રહ્યો. ૧૩ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૨૪ ના રોજ ૨૦ ટકા નિકાસ ડ્યુટી લાદવામાં આવી હતી, જે હવે દૂર કરવામાં આવી છે.
પ્રતિબંધો છતાં નિકાસમાં વધારો
જોકે, પ્રતિબંધો છતાં, ભારતે સારી માત્રામાં ડુંગળીની નિકાસ કરી. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪માં કુલ ૧૭.૧૭ લાખ મેટ્રિક ટન (LMT) ડુંગળીની નિકાસ કરવામાં આવી હતી, જ્યારે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫માં (૧૮ માર્ચ, ૨૦૨૫ સુધી) ૧૧.૬૫ લાખ મેટ્રિક ટન ડુંગળીની નિકાસ કરવામાં આવી હતી.
રસપ્રદ વાત એ છે કે, જાન્યુઆરી 2025 સુધીમાં માસિક નિકાસ 1.85 લાખ મેટ્રિક ટન સુધી પહોંચી ગઈ છે, જે સપ્ટેમ્બર 2024 માં 0.72 લાખ મેટ્રિક ટન હતી, જે વિશાળ વૈશ્વિક માંગ દર્શાવે છે.
ખેડૂતો અને ગ્રાહકોને રાહત
નિકાસ ડ્યુટી દૂર કરવાનો નિર્ણય ખેડૂતોને વાજબી ભાવ સુનિશ્ચિત કરવા અને ગ્રાહકો માટે ડુંગળીના ભાવ સ્થિર રાખવાના સરકારના પ્રયાસોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તાજેતરના બજાર ડેટા અનુસાર, ગયા વર્ષની સરખામણીમાં ડુંગળીના ભારિત સરેરાશ ભાવમાં 39 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. ઉપરાંત, છેલ્લા એક મહિનામાં છૂટક બજારમાં ડુંગળીના ભાવમાં 10 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જેનાથી ગ્રાહકોને રાહત મળી છે.
રવિ પાકનું રેકોર્ડ ઉત્પાદન
કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, આ વર્ષે રવિ ડુંગળીનું ઉત્પાદન 227 લાખ મેટ્રિક ટન થવાનો અંદાજ છે, જે ગયા વર્ષના 192 લાખ મેટ્રિક ટન કરતા 18 ટકા વધુ છે. ભારતના કુલ ડુંગળી ઉત્પાદનમાં ૭૦-૭૫ ટકા હિસ્સો ધરાવતું રવિ ડુંગળી, ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં ખરીફ પાક આવે ત્યાં સુધી ભાવ સ્થિર રાખવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
આ વર્ષે રવિ પાકનું રેકોર્ડ ઉત્પાદન આગામી મહિનાઓમાં બજારમાં ડુંગળીના ભાવને વધુ સ્થિર કરવામાં મદદરૂપ સાબિત થશે. આ સમાચાર દેશ માટે રાહતના સમાચાર છે, કારણ કે ઓગસ્ટ 2023 થી, સ્થાનિક ઉત્પાદનના અભાવ અને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ઊંચા ભાવને કારણે પડકારો હતા. નિકાસ ડ્યુટી દૂર કરવાથી ડુંગળીના નિકાસકારોને વૈશ્વિક બજારમાં સ્પર્ધા વધારવામાં મદદ મળશે.
